Siz de mi gün içinde sık sık unutmaya başladınız? Dilinizin ucunda ya da aklınızda mı? Ama neydi ne olmuştu ne yapacaktınız hatırlayamıyor musunuz?
"Ben de mi demans oldum yoksa?" diyor musunuz?
Cevap: 65 yaş altındaysanız çok büyük olasılıkla "Hayır"
Acaba depresif ya da stresli bir dönemden geçiyor olabilir misiniz? Demanslı hastaların yüzde doksanı 65 yaş üzerindedir.
"Konuşalım"
65 yaşındaysanız demans görülme olasılığınız %1-2 ve bu oran her altı yılda bir yaklaşık 2 ye katlaniyor. 90 yaş üzerinde %30 40 civarı. Bu soruyu karşıma planladığınız saatte kaybolmadan gelip sorduğunuz için muhtemelen size de kolaylıkla demans denemez. "Birkaç test yapalım ve durumu değerlendirelim"
Eğer çevrenizdekiler bu unutkanlığı sizin adınıza dile getiriyorsa ve hele bir de siz reddediyorsanız, aynı his çevrenizdeki bir yakınınıza karşı oluyor ve onun unuttuğundan şikayetçiyseniz demans daha kolay akla geliyor. "Dikkat"
Peki demans değilseniz neden unutuyorsunuz?
Yaşlılıkta sinir iletimi yavaşlayabilir, düşünce ve karar verme süresi uzayabilir zihinsel ve motor becerilerde yavaşlama normaldir. Düşünme, bekleme, karar verme hatırlama süreleri sağlıklı bir yaşlının demans olduğunun göstergesi değil zihnini toplaması için fazla zaman harcamasıdır.
İleri yaşta demansla karışan en önemli durumlardan biri depresyondur. Depresyon, yorgunluk, stres bireylerde konsantrasyon kaybına, odaklanamamaya ve unutkanlıklara yol açabilir.
Depresyonlu birey çoğunlukla unutmaktan şikayetçidir, süreci hızlı gelişir, şikayetleri ayrıntılıdır. Demans birey ise unuttuğundan şikayetçi olmayabilir, sinsi ve yavaş ilerler, başarısızlıklarının farkında değildir.
Demans hastalığı (bunama) en basit tanımıyla zihinsel becerilerin -hastalık nedeniyle- azalmasıdır. Her yaşta başa gelebilir; nedeni belli olan ya da olmayan birçok sebeple ortaya çıkabilir. Bulgular ve hasar ilerleyici bir karakterdedir. Sıklıkla altmış beş yaş sonrası, sebebi belirsiz bir şekilde başlar. Bilişsel, davranışsal, işlevsel semptomlar ortaya çıkar. En sık görülen türü Alzheimer hastalığıdır.⠀
Demans kişide görüldüğü yaşa, sahip olunan ek hastalıklara, kişinin kişilik özelliklerine ve sosyal hayatına bağlı olarak farklılıklar gösterebilir.
Demans gelişmesini kolaylaştıran değiştirililebilir ve değiştirilemeyen risk faktörleri vardır.
Yaşlanmak, kadın olmak, genetik özellikler değiştirilemezdir. Değiştirilebilir kontrol edilebilir durumları yönetmek çok önemlidir. Bu tip durumlardan korunmak demans gelişme riskini yüzde kırklara varan oranda azaltabilir. Tansiyon, şeker hastalığı, düşük eğitim düzeyi, işitme problemleri, sigara kullanımı, kötü beslenme alışkanlıkları, yetersiz bilişsel, fiziksel ve sosyal aktivite yapmak, alkol kullanımı, hava kirliliği maruziyeti ve kafa travmaları konusunda herkes önlem almalıdır.
Demans olup olmadığınızı sorgulayabildiğiniz bu zihinsel farkındalıkta asıl sorgulamanız gereken korunabileceğiniz risk faktörlerinden hangilerini kontrol altına almak için plan yaptığınızdır.
Sağlıklı ve mutlu kalın.
