Haber: DİLAN KUTLU- Kamera: FATİH NAZIM EFE
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez; yaklaşık 1,6 milyar TL proje desteği verilecek Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır’ın, Rekabet Kurumu’nun daha önce soruşturma açtığı yedi şirketten biri olmasını “Geçmiş geleceği gösterir. Bu soruşturma kamuoyunda gelen tepkiler üzerine açılmış bir soruşturma. Bu soruşturmanın sonuçlarının da geçmiş yıllardan farklı olacağını düşünmüyoruz. Yani gübre şirketlerine yönelik herhangi bir yaptırım gündeme gelmeyecek” sözleri ile değerlendirdi.
Rekabet Kurumu, 31 Ağustos’ta “gübre sektöründeki fiyat artışı” iddiasıyla; Bandırma Gübre Fabrikaları A.Ş., Ege Gübre Sanayii A.Ş., Cengiz Holding’e ait Eti Bakır A.Ş., Gemlik Gübre Sanayi A.Ş., Gübre Fabrikaları T.A.Ş., İstanbul Gübre Sanayii A.Ş ve Tekfen Holding’e ait Toros Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş. hakkında soruşturma açmıştı. Bugün Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile hakkında soruşturma açılan şirketlerden biri olan Cengiz Holding’in Eti Bakır A.Ş.’ye 1.6 milyar TL proje desteği verildi.
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, Rekabet Kurumu’nun bu şirketlere daha önce de soruşturma açtığını ancak soruşturmaların sonucunda herhangi bir ceza kararı verilmediğini söyledi. Daha önce açılan soruşturmalarda verilen kararları paylaşan ve yedi gübre şirketine açılan son soruşturmayı yeterli bulmadıklarını aktaran Suiçmez, ANKA Haber Ajansı’na şunları söyledi:
"YAPTIRIM GÜNDEME GELMEYECEK"
“2014’te bir soruşturma var. Konusu ‘Gübre sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslerin gübre fiyatlarını birlikte belirlemeye yönelik girişim ve davranışlarından dolayı cezalandırma.’ Rekabet Kurumu’nun kararında; ‘Rekabeti bozucu bir şey yok. Soruşturmanın reddi.’ 2018’de Gübre Üreticileri ve İhracatçıları Derneği, aleyhine Rekabet Kurumu’na bir başvuru var. Konu ‘Gübre sektöründeki fiyat artışlarının incelenmesi.’ İncelenmiş. Karar; böyle bir aşırı fiyat artışı ve fiyat belirleme yok. Dolayısıyla reddine… 2018’de açılan 2020’de karara bağlanan diğer bir soruşturma da şu anki 7 firmanın hemen hepsi şikâyet konusu olmuş. Aynı konu. Aynı şirketler. Soruşturmanın sonucu incelenmiş en sonunda anılan şirketlerin Rekabet Kanunu’nu ihlal etmedikleri, ‘Adı geçen teşebbüslere ‘idari para cezası uygulanmasına gerek olmadığına…’
Geçmiş geleceği gösterir. Bu soruşturma kamuoyunda gelen tepkiler üzerine açılmış bir soruşturma. Bu soruşturmanın sonuçlarının da geçmiş yıllardan farklı olacağını düşünmüyoruz. Yani gübre şirketlerine yönelik herhangi bir yaptırım gündeme gelmeyecek.”
"TÜGSAŞ, İGSAŞ GİBİ GÜBRE FABRİKALARI PİYASAYI VE ÇİFTÇİYİ KORURKEN ÖZELLEŞTİRİLDİ"
Kamu kurumlarının özel sektörün kar mantığına bırakıldığı ve bu duruma gelindiğini belirten Suiçmez, “Geçmişte kamuya ait TÜGSAŞ, İGSAŞ gibi gübre fabrikaları varken piyasayı düzenleyen çiftçiyi korurken özelleştirildi. Özel sektöre bağlı şu an da tekeller ve karteller var ve ortak hareket ediyorlar. Siyasi tercihler özel sektörün bu mantığına müdahale etmesine uygun değilse maalesef bu yanlışlar devam edecek.”
“ÖZEL SEKTÖR TARIMI YÖNETMEYE DEVAM EDERSE, YANLIŞLAR ZİNCİRİ DEVAM EDECEK”
Tarım ve Orman Bakanı’nın bu firmalarla görüştüğünü ve sonuç alamadığını ifade eden Suiçmez şunları söyledi:
“Yine basına yansıyan bir habere göre bu sefer Ticaret Bakanı görüştü. Basına biraz, ‘sert bir görüşme oldu’ diye yansıdı. Gübre firmaları, Ticaret Bakanı’na ton başına 100-200 arasında indirim yapılacaklarını söylediler. Bu rica minnetle olmamalı. Temelde özel sektör üzerinden tarımı yönetmek olursa gübrede de mazotta da bu yanlışlar zincirini yaşamaya devam ederiz. Firma isimleri belli. Türkiye’deki birçok alanda yatırım yapan tanıdığımız bildiğimiz bu kamu özel ortaklığı yatırımlarındaki 5 şirket dahil olmak üzere büyük sermaye yerli ve yabancı ortakları. Sonuçta 10 tane grup var. Bunların kendi içinde de birbirlerine de yönelik zaman zaman suçlamaları gündeme geliyor. Ama sonuçta ortaklaşıyorlar ve fiyatları belirliyor.”
“TÜİK VERİLERİNİN İKİ KATI ORANINDA GÜBRE FİYATLARINDA ARTIŞ VAR”
Gübreyle ilgili sorunun bugünün sorunu olmadığını ifade eden Suiçmez, “Şu boyutu da var. TÜİK makyajlı iyimser tahminler yapıyor. Artık TÜİK bile tarımsal girdi fiyat endeksini yüzde 27’lerde açıklarken gübreyi yüzde 52 olarak açıkladı. Oysa biliyoruz ki piyasada TÜİK verilerinin iki katı oranında artışlar var. Gübredeki fiyat artışı yüzde 90 -150 arasında değişmekte” diye konuştu.
“GİRDİLERDEKİ ARTIŞ YÜKSEK EKMEK FİYATLARIYLA VATANDAŞA GERİ DÖNECEK”
Kamunun gerekli denetimleri yapmasıyla sorunun çözüleceğini belirten Suiçmez, gerekirse kamuya ait gübre fabrikalarının yeniden açılarak fiyat düzenlemesi yapılabileceğini söyledi. Girdilerdeki fiyatlarında artışlarının tüketiciye yüksek fiyat olarak yansıyacağını vurgulayan Başkan Suiçmez, kuraklıkta yaşanan rekolte kayıplarının bu durumda daha fazla artacağını, rekolte kayıplarıyla birlikte buğday ve arpada arz açığı meydana geleceğini belirtti. Suiçmez, arz açığı nedeniyle yüksek fiyatlarla yurtdışından arpa, buğday alınacağını bunun da yüksek ekmek fiyatlarıyla vatandaşa geri döneceğini belirtti.